
ความสำคัญ
ในภาวะที่องค์กรธุรกิจประสบปัญหาและความท้าทายหลายด้าน ทั้งความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจที่เพิ่มแนวโน้มสูงขึ้น หรือสภาพสิ่งแวดล้อมที่ถูกทำลายจากมลพิษอุตสาหกรรมนั้น ภาคธุรกิจมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างมีส่วนร่วมและยั่งยืน เพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบเชิงลบต่อชุมชน สังคม และสิ่งแวดล้อม พร้อมสร้างการเติบโตทางธุรกิจไปพร้อมกัน
ธุรกิจของ OR มีความใกล้ชิดกับชุมชนและสังคม เช่น ร้านคาเฟ่อเมซอน ซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีชุมชนอยู่อย่างหนาแน่น หรือการใช้ถนนสาธารณะเพื่อขนส่งน้ำมันไปยัง PTT Station ซึ่งกิจกรรมดังกล่าวของ OR จึงอาจส่งผลกระทบเชิงลบต่อชุมชนและสังคม เช่น การปล่อยมลภาวะสู่สิ่งแวดล้อมหรือจราจรที่รบกวนคุณภาพชีวิตของชุมชนในพื้นที่ และสร้างผลกระทบทางบวก เช่น การจัดซื้อจัดจ้างกับชุมชนท้องถิ่นที่ช่วยให้ชุมชนมีรายได้ ตามกลยุทธ์ OR SDG ‘S – SMALL โอกาสเพื่อคนตัวเล็ก’ OR จึงมุ่งมั่นในการดำเนินธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบต่อชุมชน และสังคม ควบคู่ไปกับการยกระดับคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชน
เป้าหมายปี 2566 สำหรับโครงการเพื่อสังคมรอบสถานประกอบการ
แนวทางการจัดการ
นโยบายการบริหารจัดการความยั่งยืน และการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคม
การดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคมของ OR อยู่ภายใต้กรอบแนวปฏิบัติที่กำหนดไว้ในนโยบายการบริหารจัดการความยั่งยืนของบริษัทฯ (อ่านนโยบายเพิ่มเติมในเว็บไซต์: คลิก) โดยมุ่งเน้นการดำเนินธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และดำเนินธุรกิจด้วยความรับผิดชอบต่อผู้มีส่วนได้เสียทุกกลุ่มอย่างสอดรับกับนโยบายการบริหารชื่อเสียงและกิจการเพื่อสังคม
จากนโยบายดังกล่าวข้างต้น OR จึงได้พัฒนาคู่มือและกรอบการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคม (Corporate Citizenship and Philanthropy Framework and Manual) ในปี 2565 เพื่อกำหนดแนวทางในการดำเนินงานสำหรับโครงการและกิจกรรมความรับผิดชอบต่อสังคมอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ ผ่านกระบวนการวางแผน การปฏิบัติ และการติดตามและประเมินผลการดำเนินงาน โดยมีการประชุมเชิงปฏิบัติการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงศึกษาและกำหนดให้การดำเนินกิจกรรมเพื่อสังคมของ OR สอดคล้องตามหลักเกณฑ์สากล Business for Societal Impact Framework (B4SI) ตลอดจนแนวคิดความรับผิดชอบต่อสังคม (Corporate Social Responsibility: CSR) การสร้างคุณค่าร่วม (Creating Shared Value: CSV) ความรับผิดชอบต่อสังคมในกระบวนการดำเนินงานของธุรกิจ (CSR in process) ความรับผิดชอบต่อสังคมนอกเหนือกระบวนการดำเนินงานของธุรกิจ (CSR after process) และวิสาหกิจเพื่อสังคม (SE)
สำหรับแนวทางในการพัฒนาและดำเนินโครงการ OR ยึดหลักการร่วมมือกับสังคมและชุมชน (Collaboration) ด้วยจุดมุ่งหมายที่จะแก้ไขปัญหาหรือสร้างสรรค์โครงการและกิจกรรมพัฒนาสังคม โดย OR จะใช้ศักยภาพและความเชี่ยวชาญขององค์กร เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรม ยกระดับคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนผ่านกิจกรรมทางสังคมของ OR ทำให้ได้รับความไว้วางใจตลอดจนคนในชุมชนมีทัศนคติที่ดีต่อบริษัทฯ ซึ่งส่งผลให้เกิดการยอมรับจากสังคมให้ดำเนินธุรกิจ (Social License to Operate) ในระยะยาว ทั้งนี้ OR กำหนดขอบเขตกลุ่มเป้าหมายเป็นสองส่วน ได้แก่
- ระดับพื้นที่ คือ ชุมชนที่อยู่ในรัศมี 5 กิโลเมตรของพื้นที่ปฏิบัติการ
- ระดับประเทศ คือ การดำเนินการนอกรัศมีพื้นที่ปฏิบัติการ 5 กิโลเมตร ขึ้นไป
กรอบการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคม (Corporate Citizenship and Philanthropic Framework)
การดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคมช่วยส่งเสริมการบรรลุเป้าหมายที่ยั่งยืนของบริษัทฯ “OR 2030 Goals” ได้แก่ Living Community, Healthy Environment, และ Economic Prosperity และสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การสหประชาชาติ (SDGs) จำนวน 9 เป้าหมาย โดยเพิ่มเติมเป้าหมายที่ 4 Quality Education สำหรับการดำเนินงานภายใต้กรอบการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคม ทั้งนี้ OR จัดกลุ่มการดำเนินโครงการและกิจกรรมความรับผิดชอบต่อสังคมตามวัตถุประสงค์และลักษณะการจัดการประเด็นทางสังคมและสิ่งแวดล้อมออกเป็น 3 ด้านหลัก รวมถึงกำหนดตัวชี้วัดเพื่อวัดผลการดำเนินงานต่าง ๆ รายละเอียดดังนี้
ด้านที่ 1: S – SMALL โอกาสเพื่อคนตัวเล็ก การดำเนินธุรกิจควบคู่กับการสร้างประโยชน์ต่อชุมชน โดยรอบพื้นที่ธุรกิจและสถานประกอบการ
ด้านที่ 2: D – DIVERSIFIED โอกาสเพื่อการเติบโตทุกรูปแบบ การสร้างคุณค่าร่วมกับสังคมนอกพื้นที่ธุรกิจและสถานประกอบการของ OR โดยมุ่งเน้นกิจกรรมสำหรับสังคมทั่วไปในวงกว้าง รวมถึงเศรษฐกิจสังคมในระดับประเทศ
ด้านที่ 3: G – GREEN โอกาสเพื่อสังคมสะอาด องค์กรที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การบริหารจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ
ภายใต้ 3 ด้านหลักการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อสังคม OR กำหนดแผนงานสำหรับโครงการและกิจกรรมเพื่อสร้างคุณค่าร่วมกับกลุ่มสังคมและชุมชน ให้สอดคล้องกับลักษณะการดำเนินธุรกิจของบริษัทฯ โดยมีขอบเขตในการดำเนินงานที่สำคัญ ดังต่อไปนี้
- Education: การดำเนินโครงการและกิจกรรมให้ความรู้ที่มาจากธุรกิจของ OR ที่สามารถนำไปต่อยอดในการประกอบอาชีพ และ/หรือความรู้ทั่วไปที่ช่วยแก้ไขประเด็นปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม อาทิ ด้านความปลอดภัยและสุขอนามัย และการจัดการขยะ สำหรับเด็ก เยาวชนและชุมชน เป็นต้น
- Social Equality: การดำเนินโครงการและกิจกรรมสนับสนุนความเท่าเทียมทางสังคม และการเข้าถึงปัจจัยพื้นฐานของคนทุกกลุ่ม จากการพัฒนานวัตกรรม และ/หรือการประยุกต์ใช้จุดเด่นของธุรกิจ OR เพื่อส่งเสริมความเข้มแข็งของชุมชน และสร้างโอกาสให้แก่กลุ่มเปราะบางและผู้ด้อยโอกาส
- Product/ Service: การพัฒนาและจำหน่ายผลิตภัณฑ์และบริการที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ตั้งแต่ต้นน้ำของห่วงโซ่อุปทาน ตลอดจนปลายน้ำที่ส่งมอบสินค้าและบริการออกสู่สังคม อาทิ การจัดหาวัตถุดิบจากชุมชน การส่งเสริมสุขภาพและความปลอดภัย ผลิตภัณฑ์ Upcycling เป็นต้น
แนวทางการดำเนินงานความรับผิดชอบต่อสังคม
การมีส่วนร่วมกับกลุ่มสังคมและชุมชน การวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของชุมชน
โครงการความรับผิดชอบต่อสังคมของ OR เป็นผลที่ได้จากการวิเคราะห์ปัญหาและความต้องการของกลุ่มสังคมและชุมชน ผ่านการมีส่วนร่วมกับผู้มีส่วนได้เสียซึ่งมีรูปแบบที่แตกต่างกันไปตามความเหมาะสม เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้เสียได้มีส่วนร่วม (Stakeholder Engagement) แสดงความคิดเห็น รวมถึงร่วมหารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำผลจากการรับฟังความคิดเห็นไปวางแผนโครงการและการดำเนินกิจกรรมที่จะเสริมสร้างการพัฒนาชุมชนร่วมกัน ทั้งยังเป็นการสร้างความสัมพันธ์อันดีกับชุมชนโดยรอบ (Community Relation) อีกทั้งมีการจัดการประเมินระหว่างและหลังการดำเนินงานโครงการ เพื่อทบทวนและพัฒนาการทำงานให้ตอบสนองกลุ่มผู้รับประโยชน์ของโครงการมากที่สุด พร้อมกันนี้ OR ได้พัฒนาเครื่องมือสำหรับจัดทำโครงการความรับผิดชอบต่อสังคม สำหรับใช้ในการกำหนดแผนงานโครงการและรายงานผลการดำเนินงานร่วมกับกลุ่มผู้มีส่วนได้เสีย ต่อผู้มีอำนาจอนุมัติที่ได้รับมอบหมาย
นอกจากนี้ การรับฟังกลุ่มสังคมและชุมชนอย่างต่อเนื่องยังช่วยลดความเสี่ยงในกรณีที่เกิดผลกระทบด้านลบต่อชุมชน ผ่านการแสวงหาแนวทางการแก้ไขปัญหา พร้อมกระบวนการรับมือหากเกิดเหตุการณ์ ด้วยการรวบรวมข้อมูลจากชุมชน ตรวจสอบการทำงานของ OR และยื่นเรื่องต่อคณะกรรมการฯ เพื่อพิจารณาชดเชยหรือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ ตามลำดับขั้นตอน ทำให้สามารถลดผลกระทบและข้อกังวลจากการดำเนินธุรกิจ ตลอดจนเกิดการทบทวน ปรับปรุง และพัฒนากระบวนการทำงาน เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์ซ้ำอีกในอนาคต
ผลการดำเนินงาน
โครงการ/กิจกรรมสร้างคุณค่าร่วมกับสังคมและชุมชน (Initiatives/ Programs)
ในปี 2566 OR ได้ทำการสำรวจข้อมูล/ความคิดเห็นของผู้มีส่วนได้เสีย โดยครอบคลุมทั้งในระดับพื้นที่ คือ ชุมชนที่อยู่ในรัศมี 5 กิโลเมตรของพื้นที่ปฏิบัติการ ทั้งหมด 19 พื้นที่ หรือร้อยละ 100 ของพื้นที่ดำเนินการ และ ระดับประเทศ คือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียอื่นนอกรัศมีพื้นที่ปฏิบัติการ 5 กิโลเมตร ขึ้นไป เช่น เกษตรกรและกลุ่มวิสาหกิจชุมชน จึงได้รับทราบและระบุประเด็นความกังวลและความสนใจของชุมชนและสังคม
นอกจากนี้ OR ยังได้พัฒนาแผนงานและจัดทำโครงการพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างมีส่วนร่วม โดยมีตัวอย่างโครงการและกิจกรรมในปี 2566 จำแนกตามกรอบการดำเนินงานด้านความรับผิดชอบต่อชุมชนและสังคม ปรากฏดังนี้:
Focus Area | โครงการ/กิจกรรม | รายละเอียดการดำเนินงานในปี 2566 |
Neighbors Together (Community) | ||
การอบรมด้านความปลอดภัยและสุขอนามัยแก่ชุมชน | โครงการ LPG Safety ความรู้ดี ๆ มีรอบถัง (2566) |
|
แบ่งปันความรู้เกี่ยวกับความปลอดภัยให้หน่วยงานภาครัฐและสถาบันการศึกษา (2566) |
| |
โครงการ OR รักษ์เรือ รักษ์น้ำ ณ ชุมชนรอบพื้นที่ปฏิบัติการคลังปิโตรเลียม จังหวัดสงขลา และจังหวัดสุราษฎร์ธานี |
| |
โครงการ ขับดี…มีสุข (2566) |
| |
การส่งเสริม/สนับสนุนการกีฬา | สนับสนุนค่าใช้จ่ายสำหรับงานที่เกี่ยวข้องกับกีฬา (2566) |
|
การส่งเสริม/สนับสนุนความเท่าเทียมในการเข้าถึงปัจจัยพื้นฐาน เช่น สุขภาพ การศึกษา | บริจาคทุนสร้างอาคารโรงพยาบาลรามาธิบดีและย่านนวัตกรรม (2566) |
|
การรักษาโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลันโดยหน่วยรักษาอัมพาตเคลื่อนที่ (Mobile Stroke Unit) (2561-ปัจจุบัน) |
| |
การให้ความรู้จากธุรกิจ แก่หน่วยงานภาคภาครัฐ สถาบันการศึกษา เรื่อง ความปลอดภัยในชีวิตประจำวันและกิจกรรมการจากดำเนินธุรกิจ การเติมน้ำมันอากาศยาน รวมถึงการต้อนรับสถาบันการศึกษาและชุมชนได้ศึกษาดูงานในพื้นที่ปฏิบัติการของ OR | OR Academy x KKBS Sharing Session หัวข้อ Introduction to Aviation Fuel Supply Business (2566) |
|
โครงการ OR อาสาสานสุข (2566) |
| |
โครงการ Seeding the Future |
| |
Shared Value (Social) | ||
การจัดหาวัตถุดิบจากชุมชน | โครงการจัดหาเมล็ดกาแฟจากชุมชน (Community Coffee Sourcing) |
|
การให้ความรู้ด้านการเกษตรยั่งยืน | โครงการ OR Smart Farming & Marketing (2566) |
|
การส่งเสริมการสร้างอาชีพกลุ่มเปราะบางและผู้ด้อยโอกาส | Café Amazon for Chance (2561 – ปัจจุบัน) |
|
การสร้างช่องทางจำหน่ายสินค้าชุมชน | โครงการไทยเด็ด (2561 – ปัจจุบัน) |
|
พื้นที่ปันสุข (2564 – ปัจจุบัน) |
| |
การพัฒนา/จำหน่ายผลิตภัณฑ์และบริการ ส่งเสริมสุขภาพและความปลอดภัย | เมนูผสมนมข้าวโอ๊ต ในร้าน Café Amazon |
|
การพัฒนาและสนับสนุนการท่องเที่ยวชุมชน | โครงการนำร่องเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนให้ชุมชนสามารถสร้างรายได้จากการท่องเที่ยวได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน (2565-2566) |
|
การสนับสนุนการสร้างธุรกิจใหม่ | โครงการ TOGETHER – หนองยาง Herbal (2566-ปัจจุบัน) |
|
Restoring Nature (Environment) | ||
การให้ความรู้และส่งเสริมการบริหารจัดการขยะ | โครงการ TOGETHER – Zero Waste เสาไห้ จ.สระบุรี (2566-ปัจจุบัน) |
|
โครงการ TOGETHER รักษ์ แอท หนองกุง จ.ขอนแก่น (2565 – ปัจจุบัน) |
| |
โครงการ แยก แลก ยิ้ม School Camp ( 2565 – ปัจจุบัน ) |
| |
โครงการแยก แลก ยิ้ม ของ PTT Station (2559 – ปัจจุบัน) |
| |
โครงการ OR สานเส้นใย (พลาสติก) ห่มภัยหนาว (2566) |
| |
การเพิ่มพื้นที่สีเขียว | โครงการปลูกป่าในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติจังหวัดเชียงราย และพะเยา ร่วมกับกรมป่า |
|
โครงการปลูกป่าร่วมกับกลุ่ม ปตท. |
| |
การสนับสนุนโครงการและกิจกรรมการลงทุนเพื่อสังคมปี 2566
OR ได้แบ่งประเภทของกิจกรรมการลทุนเพื่อสังคม และมีการเก็บข้อมูลงบประมาณในการลงทุนในกิจกรรมแต่ละประเภท โดยสรุปได้ดังนี้
โดยงบประมาณหรือมูลค่าการลงทุนเพื่อสังคมรอบสถานประกอบการที่ดำเนินการในปี 2566 รวมมูลค่า 32.37 ล้านบาท มีรายละเอียดเพิ่มเติม ดังนี้
- เงินสนับสนุน (Cash Contributions) 22.12 %, 7.158 ล้านบาท
- เวลาของพนักงานอาสาสมัคร (Time contributions) 4,971 ชั่วโมง
- การบริจาคหรือการสนับสนุนในรูปแบบสินค้าหรือบริการ (In-kind Contributions) 77.88 %, 25.21 ล้านบาท
- ค่าใช้จ่ายในการดำเนินโครงการ (Management Costs)
- ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน (เบี้ยเลี้ยง, ที่พัก เป็นต้น) 1.37 ล้านบาท
- ค่าจ้างพนักงาน สค.สสญ. (6 คน) 4.51 ล้านบาท
การวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (Social Return on Investment: SROI)
ในปี 2566 OR ได้ทำการประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) จากกิจกรรมด้านความรับผิดชอบต่อสังคม โดยคัดเลือกโครงการจัดหาเมล็ดกาแฟจากชุมชน (Community Coffee Sourcing) และโครงการ ไทยเด็ด ซึ่งมีการดำเนินงานโดย OR โดยทำการสัมภาษณ์ผู้มีส่วนได้เสียของโครงการ และนำมาวิเคราะห์ประเมินผลลัพธ์ทางสังคมและคำนวณค่า SROI ตามลำดับ
จากการวิเคราะห์ SROI โครงการจัดหาเมล็ดกาแฟจากชุมชน โดยคำนวณผลจากการดำเนินการในระยะเวลา 6 ปี (2560 – 2566) ในพื้นที่เชียงราย จะก่อให้เกิดผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน 1.48 บาทต่อการลงทุนทุก 1 บาท โครงการ ไทยเด็ด คำนวณผลจากการดำเนินการในระยะเวลา 5 ปี (2561 – 2566) พบว่า โครงการจะสามารถสร้างผลกระทบในอีก 3 ปีข้างหน้า หลังจากมีการใช้งบประชาสัมพันธ์ที่ค่อนข้างสูงในปี 2566 เพื่อสร้างความตระหนักให้แก่กลุ่มผู้บริโภค
(อ่านเพิ่มเติมในบท Highlight: การพัฒนาชุมชนและสังคมอย่างมีส่วนร่วม, คลิก)


